Het Europees Parlement heeft onlangs de Critical Raw Materials Act goedgekeurd. Die moet de levering veiligstellen van kritische grondstoffen, die nodig zijn voor een Europese duurzaamheidstransitie. Ook Nederlandse beleidsmakers zijn er druk mee.

Wat opvalt, is dat Brusselse en Haagse beleidsmakers met name keihard werken aan exportbelemmeringen om de uitvoer buiten Europa van hoogwaardige recyclingstromen als metalen te beperken. Aan de meest bepalende factor gaan de beleidsmakers echter voorbij: we hebben nauwelijks nog productiecapaciteit in Europa om de kritische grondstoffen te kunnen verwerken.

In de afgelopen decennia hebben we ervoor gezorgd dat vrijwel alle productiecapaciteit voor essentiële materialen en grondstoffen uit Europa is verdwenen. Niet alleen de farmaceutische industrie, maar ook de productie van bijna  alle producten en stoffen die de basisbehoeften van onze samenleving vervullen, is weg(gejaagd). Dan hebben we het ook over de metaalindustrie. De wijze waarop de discussie over Tata Steel wordt gevoerd, is hierbij tekenend. Ook bij klimaatdemonstraties klinkt de leuze dat al deze bedrijven ons land uit moeten. Industrieën die van levensbelang zijn voor het invullen van onze meest elementaire behoeften. Ondernemingen die juist de transitie naar een duurzame economie mogelijk maken. Denk aan alle bouwmaterialen en componenten voor windmolens en zonneparken.

Verplaatsing naar landen buiten de Europese Unie van die - ook voor de energietransitie - essentiële productie zorgt ervoor dat we nog afhankelijker worden van ondemocratische regimes. Het leidt ook niet tot een afname van de wereldwijde uitstoot. Helaas wordt dit niet bedacht door de klimaatdemonstranten. Wat zorgelijker is: ook niet door onze beleidsmakers.

Zonder Europese productiecapaciteit om onze secundaire grondstoffen te kunnen verwerken, en zonder verplichte toepassing ervan door producenten, vergroot het beperken van de export van hoogwaardige recyclingstromen enkel onze problemen. Het opbouwen van voldoende productiecapaciteit om onze zelfvoorzienendheid te kunnen realiseren, duurt vele jaren, zo niet decennia. Een grondstoffenstrategie die start aan de achterkant zonder de voorkant in te vullen, is daarom niet alleen kortzichtig, maar ook levensgevaarlijk….

Hans Koning
Directeur MRF 

Gepubliceerd in de MRF Circulaire oktober 2023