Protectionisme in milieujasje 

Onlangs zat ik met de handelsattaché van de Nederlandse ambassade in Ankara rond de tafel om te spreken over de mogelijke gevolgen van de op handen zijnde herziening van de EVOA, de Europese Verordening die het grensoverschrijdend verkeer van afvalstoffen regelt. Onder het afvalstoffenbegrip vallen ook hoogwaardige secundaire grondstoffen als metalen en oudpapier. De tekst van de herziening zoals die nu luidt, maakt het straks uitermate lastig en kostbaar om metaalschroot nog buiten de Europese Unie te kunnen exporteren. Dit is het gevolg van het feit dat het herzieningsvoorstel geen onderscheid maakt tussen afval en hoogwaardige recyclingstromen.

Turkije heeft een grote en belangrijke metaalindustrie die, in tegenstelling tot de Europese staalindustrie, grotendeels op basis van schroot produceert. 80% van de ingezette grondstof bestaat uit schroot. Hierdoor wordt bij de productie een enorme hoeveelheid CO2-uitstoot voorkomen. Om even te vergelijken: binnen de EU draait de industrie op ca. 30% op schroot. In Nederland is dat nog geen 20%. Ja, u leest het goed: slechts 15-20% van de in Nederland ingezette grondstoffen voor de productie van nieuwe metalen bestaat uit gerecycled materiaal. En er is geen enkele stimulans om dat percentage te vergroten. Turkije draait dus voor 80% op schroot. Van de 35 miljoen ton ijzer en staal die Turkije jaarlijks produceert, komt 30 miljoen ton voort uit schroot. Daarvan moet zo’n 20 miljoen ton schroot worden geïmporteerd. Ruim 4 miljoen ton komt uit of via Nederland.

Terecht is Turkije dan ook zeer bezorgd dat de door de Europese metaalindustrie belobbyde EVOA-herziening de toevoer van haar grondstofstroom zal bemoeilijken. Met die schutting van wetgeving om de EU heen zullen de grondstofprijzen binnen de EU als een gek dalen. De Europese industrie zal voor een habbekrats haar grondstoffen kunnen binnenhalen.

‘Dat willen we toch?’ denkt u nu wellicht. Dat is toch de circulaire economie, die we in Europa willen? De Europese industrie gebruikt dan alle secundaire grondstoffen die hier vrijkomen. Laat ik u uit de droom helpen: binnen de EU wordt ruim 20 miljard kilo meer aan metalen ingezameld dan de Europese metaalindustrie kan en wil inzetten. De maatregel kan derhalve niet anders worden bestempeld dan als puur protectionisme.

Het is nu te hopen dat de Turkse regering als belangrijke Navo- en OECD-partner al haar gewicht inzet om dit duivelse complot te doorbreken, en de Europese Raad een dikke streep zet door dit protectionistische monster in een gefabriceerd milieujasje…

Hans Koning
directeur MRF

Gepubliceerd in de MRF Circulaire van december 2022