Veel metaalrecyclers verduurzamen hun bedrijfsvoering – en kiezen daarbij ook voor elektrificering van het machinepark. Hoe pakt dat in de praktijk uit? Rinske Helmond van Helmond Metalen: “Het is weten wat je wilt, zoeken wat bij je past, goed kijken naar de voor- en nadelen en slim zijn als het gaat om kansen en mogelijkheden.”

Vijf Linde heftrucks uit de E35 en E50 serie, een Sennebogen 8160 EQ balanskraan, een Lefort 1400 schrootschaar, een hightech recycling granulator, een Louritex PHGF- 1000 schrootschaar, eddy currents en trommelzeven voor het scheiden van ferrous en non-ferrous, Steinert Unisort sorteermachines, een Guidetti WIRE PRO kabel granulator en een Guidetti WIRE PRO hightech kabelrecycling machine, een Sennebogen 830 E overslagkraan en een brikettenpers voor draaisels/spanen....

Nee, dit is niet de catalogusvoorraad van een handelaar in machines voor de metaalrecyclingindustrie. Dit is een - onvolledige - lijst van machines die Riwald Recycling in Almelo dagelijks inzet. Het bijzondere: ze lopen allemaal op stroom.

Circulaire hub
Riwald Recycling zet voor het recyclen van metaal vol in op elektrische machines. Green Chief Purchasing Officer Ömer Avci en Chief Operating Officer Bart van Kessel van Riwald Recycling vatten samen waarom: “Voor ons heeft dat een ideële achtergrond. Riwald Recycling ziet zich in de toekomst als een ‘circulaire hub’ in een economie die draait op gesloten kringlopen van teruggewonnen grondstoffen.” Daarmee sluit de Almelose metaalrecycler aan op de doelen van de rijksoverheid: Nederland een 100% circulaire economie in 2050 - en in 2030 alvast voor de helft.

Daar hoort ook het verlagen van de CO₂-uitstoot bij, aldus Avci en Van Kessel. Riwald Recycling is op dit moment de enige verwerker met CO₂-Prestatieladder Niveau 5 certificaat. Het bedrijf verkleint zijn CO₂-footprint door bedrijfsbreed elektrisch te werken. Wat dat oplevert monitoren ze heel nauwkeurig. Bart van Kessel: “Neem onze balanskraan. Door de overstap van diesel naar elektrisch besparen we bij normaal gebruik 125 ton CO₂ per jaar.”

8700 bomen
Ook bij Helmond Metalen in Culemborg vonden elektrische machines hun weg naar de werkvloer. Rinske Helmond is commercial and financial operator bij het familiebedrijf in de metaalrecycling: “Op ons bedrijf rijden drie elektrische Linde vorkheftrucks, we hebben een elektrische briketteerpers en een pers voor metalen, en voor het vervoer en de bewerking van ons schroot zetten we een elektrische kraan en een elektrische knipschaar in.” En net als bij Riwald Recycling monitoren ze bij Helmond Metalen exact wat verduurzamen oplevert: “Bedrijfsbreed hebben we dit jaar tot eind september al 81.198 kilo CO₂ bespaard. Dat zijn 8.693 bomen.”

Volledig zelfvoorzienend
Bomen? Ja, bomen. Naast het in 2022 opgeleverde nieuwe bedrijfspand van de metaalrecycler ligt vijftien hectare piepjong bos, aangeplant op een weiland van veertig hectare dat Helmond Metalen bezit. Rinske Helmond: “Als het gaat om duurzaamheid zijn we toekomstgericht en vliegen het breed aan. Wij willen volledig zelfvoorzienend zijn, met een elektrisch machinepark dat draait op onze eigen stroom, een eigen waterreservoir als buffer voor de sprinklers in ons bedrijf - en een bos. Alle CO₂ die we nog uitstoten, compenseren we via het bos.”

Die eigen stroom komt van dik 1600 PV-panelen op de twee langgerekte daken van het nieuwe bedrijfspand. Die leveren de duurzaam geoogste stroom waarmee ze bij Helmond Metalen de accu’s laden van hun elektrische heftrucks, kraan en knipschaar. Dat laden gaat via de batterij die Helmond Metalen kocht om de duurzaam gewonnen stroom uit de PV-panelen op te slaan – een strategische aanschaf om problemen met piekbelasting op het reguliere stroomnet te omzeilen. Dat laden doen ze aan het einde van elke werkdag. Rinske Helmond: “Dat is het beste voor de accu’s – laden als ze bijna leeg zijn.”

Wel of niet elektrisch?
Achterhalen of een elektrische machine loont, vergt onderzoek, vertelt Ömer Avci: “Een deel van die afweging is in feite heel simpel: je verzamelt offertes, je bezoekt andere bedrijven die al een machine hebben om eens te kijken hoe het werkt en wat de ervaringen zijn, je kijkt naar de beschikbaarheid – en je doet goed onderzoek. ”Bij dat onderzoek hoort niet alleen de check of de gewenste elektrische machine in aanmerking komt voor fiscaal voordeel via de Energie-investeringsaftrek voor ondernemers EIA de of Milieu-investeringsaftrek (MIA) en de Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (VAMIL). Ook de CO₂-emissiefactor weegt mee, aldus Ömer Avci  “De emissiefactor van stroom is beter dan van gas of diesel. Bij een investering kijken we naar die waarde, vermenigvuldigd met het verbruik. Afweging is dan het aantal verbruiksuren. Die waarde vind je terug in de lijst CO₂- emissiefactoren. Die is een goede basis om een CO₂-voetafdruk van je activiteiten te maken.” De lijst is een initiatief van Milieu Centraal, Stimular, SKAO, Connekt en de overheid.

Pluspunten van elektrisch werken
In de hallen en op het buitenterrein van Riwald Recycling in Almelo rijden momenteel vijf elektrische vorkheftrucks. Ömer Avci en Bart van Kessel noemen een paar pluspunten: “Om te beginnen zijn ze gewoon de hele dag door volledig operationeel, zonder beperkingen door de accu’s. Laden doen wij in de drie pauzes die we hier hebben, bij elkaar een uur per dag. Bijkomend voordeel: deze vorkheftrucks maken geen geluid en hebben geen uitstoot. Dat is fijn voor de buurt, voor klanten die ons terrein bezoeken en voor onze medewerkers. De vorkheftrucks zijn goed te doseren en sterk, ook met heffen. En de chauffeurs hebben minder last van trilbelasting. Bovendien zijn ze goedkoper in onderhoud. Een elektrische motor heeft minder componenten dan een verbrandingsmotor, de techniek is minder complex en de slijtage is minder – pluspunten die ook opgaan voor onze andere elektrische machines.”

Van het net of uit het paneel?
En dan is er nog de brandverzekering. Ömer Avci: “Dat is in de recyclingsector sowieso lastig. Wij hebben altijd een uitstekende brandverzekering gehad - alleen PV, dat willen de meeste verzekeraars niet. Maar nu zijn wij onderdeel van ArcelorMittal en daar is PV wel onderdeel van het het verzekeringsportfolio. Daardoor zijn zonnepanelen nu ook een optie. Dat opent het perspectief om te gaan laden met zelf geoogste zonne-energie.” Bij Riwald Recycling wordt het elektrische machinepark nu nog geladen met stroom van het net. Bart van Kessel: “We kijken daarbij wel goed naar aanbieder en type stroom. Maar er zit een afhankelijkheid in, die meetelt in de weging of elektrisch werken rendeert. Bij de extreem hoge stroomprijzen van enige tijd geleden was diesel significant goedkoper. Toch geloven wij dat we op de lange termijn aan de goede kant zitten. We moeten en willen ook verduurzamen. En wat betreft de stroomprijzen: die zijn sinds eind december vorig jaar weer gedaald.”

Eén elektrische vrachtwagen
De veel betere footprint ten spijt, past niet altijd alles als het om elektrisch werken gaat. Op de werf in Culemborg of Almelo zul je tevergeefs zoeken naar een elektrische vrachtwagen. Bart van Kessel: “Wij maken geen standaard pendelritjes. Wij exporteren metaal en halen het zelf ook binnen. Dat betekent dat we de ene keer een rit maken naar sloopwerken in Duitsland, de andere keer naar Woensdrecht of om de hoek. Dat maakt het matchen van de ritten en het laden van de accu’s praktisch gezien onhaalbaar, mede door de momenteel nog te inflexibele laadinfrastructuur voor vrachtwagens.”

Ömer Avci kent in de sector eigenlijk maar één bedrijf dat ‘elektrisch rijdt’: de EMR Group. Die heeft een volledig elektrische Volvo FM-truck die sinds die sinds dit jaar vaste ritten met gerecycled staal rijdt van Amsterdam naar vaste ritten rijdt van Amsterdam naar Tata Steel in IJmuiden. Met een bereik van 300 kilometer kan de elektrische vrachtwagen volgens EMR op één acculading vier keer op en neer, met per keer tot 30 ton metaalafval aan boord. EMR zelf noemt het emissieloze transport een stap voorwaarts om in 2040 wereldwijd ‘net-zero te produceren’. Met een elektrisch aangedreven kiepwagen kan EMR het gerecyclede metaal ook met schone energie storten. Zo’n elektrische vrachtwagen, bij Riwald Recycling nemen ze het in overweging bij een uitgebreider laadnetwerk, kortere laadtijden en technische ontwikkelingen die de actieradius van vrachtwagens met belading vergroten om meer flexibiliteit te creëren.

Kies wat bij je past
Rinske Helmond heeft een goed advies voor metaalrecyclers die over willen op elektrische wagens en machines: “Weet om te beginnen welke richting je opgaat als bedrijf en kies wat bij jouw bedrijf past. Voor ons was de bouw van ons nieuwe onderkomen het beginpunt van een brede verduurzaming, compleet met PV, waterberging en CO₂-compensatie via boomaanplant. Daarbinnen pasten elektrische wagens en machines uitstekend. Dus: het is weten wat je wilt, zoeken wat bij je past, goed kijken naar de voor- en nadelen en slim zijn als het gaat om mogelijkheden en kansen.”

Kansen pakken, dat doet ook EMR. De slimme metaalrecycler rijdt niet alleen elektrisch zijn vrachten uit, het weet aan elektrisch rijden als fenomeen ook geld te verdienen. EMR bouwde in de Duitse hanzestad Hamburg een 12.000 m² grote fabriek voor het recyclen van batterijen uit elektrische auto’s. Dat deed het samen met batterijenfabrikant Northvolt. In de fabriek worden deze complexe batterijen ontmanteld voordat het materiaal verder wordt verwerkt of opnieuw in de circulaire toeleveringsketen terechtkomt. Dat is ‘net-zero’ next level: goed doen voor de wereld - en tegelijk een nieuw verdienmodel voor je bedrijf opstarten.

Fiscaal voordeel
Wie wil investeren in de elektrificering van zijn bedrijfsvoering, kan een beroep doen op de Milieu-investeringsaftrek (MIA) en de Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (VAMIL) van de Belastingdienst. Dat levert fiscaal voordeel op. Met de MIA kan de fiscale winst worden verlaagd: tot 45% van het investeringsbedrag van een duurzaam bedrijfsmiddel kan in mindering worden gebracht op de winst. De hoogte van dat percentage wordt bepaald door de milieu-effecten en de gangbaarheid van dat bedrijfsmiddel. De VAMIL staat toe dat een investering op een willekeurig moment wordt afgeschreven. Sneller afschrijven betekent: minder fiscale winst en minder verschuldigde belasting in het betreffende jaar. Pluspunt: liquiditeitsvoordeel. De afschrijving is beperkt tot 75%, meldt de Belastingdienst. De MIA en VAMIL kunnen ook worden gecombineerd. Beide regelingen maken gebruik van de Milieulijst, waarop alle bedrijfsmiddelen staan die in aanmerking komen voor MIA en/ of VAMIL. Ieder jaar verschijnt een nieuwe Milieulijst, te downdloaden via de website van RVO. De exacte spelregels rondom MIA en VAMIL staan op de website van de Belastingdienst.
Bron: Belastingdienst

Geschreven door Hans Fuchs
Gepubliceerd in de MRF Circulaire oktober 2023