METALEN ONDER DE LOEP
In dit nieuwe rubriekje belichten we wetenswaardigheden over allerlei metalen. Met vele soorten werken we dagelijks, sorteren we ze, knippen en shredderen we ze om ze uiteindelijk te verhandelen. Maar waar ligt hun oorsprong, waar komen ze vandaan? Waar worden ze voor gebruikt? En hoe gemakkelijk zijn ze te recyclen en hoe waardevol en schaars zijn ze?
Dit keer koper!
Koper (Cu, cuprum) kennen we als een zeer goed geleidend non-ferro metaal dat ook nog eens redelijk corrosiebestendig is. Door die sterk geleidende werking is het een belangrijk metaal in onze elektriciteits-, data- en kabelnetwerken.
Kopermijnen vinden we in o.a. Chili, USA, Canada, China, Democratische Republiek Congo en Polen. Koper is niet-magnetisch en heeft een hoog smeltpunt: 1083oC. Recycling van koper is gemakkelijk en het levert ruim 85-90% energiebesparing op ten opzichte van het smelten van kopererts. De CO2-emissies nemen met de inzet van gerecycled koper met zo’n 65-90% af.
Omdat het zo corrosiebestendig is leggen we er ook gas-, water- en CV-leidingen mee aan. Koper wordt ook gebruikt langs het spoor en bij energiedistributienetwerken. Om toenemende diefstallen van koper en koperkabels tegen te gaan, heeft de MRF in 2011 samen met ministerie van Justitie en Veiligheid, ProRail en TenneT het Convenant Actie Koperslag afgesloten, met tal van maatregelen om het aantal koperdiefstallen terug te dringen. Dit Convenant is zeer succesvol geweest in de bestrijding van het aantal koperdiefstallen. Waakzaamheid blijft echter geboden. Naast het transport van elektriciteit is koper één van de meest gelegeerde metalen, namelijk als messing (geelkoper, Cu + Zn) of brons (Cu + Zn + Sn + eventueel Pb + andere elementen).
Hersmelter in Nederland is alleen nog KME in Zutphen.
Paul Vermeij
MRF Circulaire juli 2025