Maar er zijn ook nog vragen; wat valt er nu precies onder AEEA en hoe zit het met de eigen demontage-activiteiten? Adviseur Raymond Onink van Stichting OPEN geeft duidelijkheid. “Er is een goede ontwikkeling op gang gekomen.”

‘We zijn erg trots dat al meer dan 86 locaties deelnemen aan de Stimuleringsregeling E-waste voor metaalrecyclers’, staat prominent op de website van Stichting OPEN. “Dat is zeker zo, we zijn hier heel blij mee. Er komen nog steeds bedrijven bij”, bevestigt Raymond Onink, adviseur zakelijke markt bij de ‘Organisatie Producentenverantwoordelijkheid E-waste Nederland’, waar de letters OPEN voor staan. Sinds de start van de stimuleringsregeling in januari vorig jaar heeft de producentenorganisatie het volume aan elektrische apparaten, dat via de metaalrecycling naar gecertificeerde verwerkers toegaat, flink zien toenemen. “We hebben in het eerste kwartaal van 2023 al veel meer tonnen geregistreerd tegenover het hele jaar ervoor, en dit volume stijgt nog verder.” Onink steekt niet onder stoelen of banken dat dit mede in het belang van de producentenorganisatie zelf is. Voor alle op de markt gebrachte elektrische en elektronische apparaten zijn de producenten verantwoordelijk voor een wettelijk inzameldoel van 65 procent. Alleen elektrische apparaten die door gecertificeerde bedrijven zijn verwerkt, tellen hiervoor mee, en dat doel van 65 procent is tot op heden nog niet gehaald. “Met de stimuleringsregeling zetten we daarop in. Er is een goede ontwikkeling op gang komen, die ook in het belang is van het milieu”, zegt Onink.

Prikkel
Met de stimuleringsregeling wil Stichting OPEN bedrijven stimuleren de afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) die zij ontvangen apart te houden en zoveel mogelijk onbeschadigd aan te bieden aan volgens CENELEC gecertificeerde verwerkers. Stichting OPEN keert daar een vergoeding van minimaal 125 euro per ton voor uit, bovenop de metaalwaarde die bedrijven zelf onderhandelen voor grote, kleine en ICT-apparaten. Voor armaturen en cv-ketels geldt een hogere vergoeding. De stimuleringsregeling is opgesteld in samenspraak met brancheorganisatie MRF. “We vinden het belangrijk de MRF-bedrijven een solide basis te bieden voor de inzameling van AEEA. Zij hebben hier een belangrijke rol in. De leden zijn professionele bedrijven die het goede willen doen. We zien dat schrootstromen nog voor een derde uit AEEA bestaan, ook als ze worden aangeboden door afvalinzamelaars of van de gemeentelijke milieustraten afkomen. Grote volumes aan elektrische apparaten kunnen zo weglekken en worden niet hoogwaardig verwerkt. Van alle cv-ketels die worden afgedankt, gaat bijvoorbeeld maar vijf procent naar een CENELEC-verwerker; de rest belandt in het grijze circuit. Onderdelen van zo’n ketel komen dan bij de metaalrecycler terecht. Dan is het begrijpelijk dat het karkas dat overblijft, niet meer als AEEA wordt gezien. Er ontstaat verwarring. Als materiaal is zo’n apparaat ook nog eens meer waard dan als product. Aluminium armaturen leveren in de materiaalstroom meer op dan wanneer ze in de AEEA-stroom naar een gecertificeerde verwerker gaan.” Dat verschil wil Stichting OPEN met de stimuleringsregeling overbruggen, met per ton 200 euro voor een cv-ketel en 150 euro voor armaturen. “De tarieven kruipen steeds meer naar elkaar toe. We delen een prikkel uit en dat helpt”, zegt Onink. “MRF-bedrijven krijgen steeds meer oog voor het apart houden van AEEA om deze stroom aan CENELEC-verwerkers aan te bieden.”

Stekker of batterij
Een belangrijk punt echter, zo constateert Onink tijdens zijn vele bedrijfsbezoeken, is dat metaalrecyclers het lastig vinden om AEEA te herkennen. “Dat is een randvoorwaarde, om met de stimuleringsregeling aan de slag te kunnen gaan. Op een werf kom ik vaak overal AEEA tegen. Als ik het dan aanwijs, krijg ik een vreemde blik. Wat zeg je nou? De definitie is eigenlijk heel simpel: alles wat op een stekker of een batterij werkt is AEEA. Dus ook een computerkast of een ventilator uit de stal van de boer. Zelfs de tags die koeien dragen is AEEA. Je laat gewoon geld liggen, zeg ik dan tegen bedrijven. Maar ik merk tegelijkertijd dat ze graag willen weten wat ze op dit gebied kunnen verbeteren. Wat we met deze regeling in feite doen, is bedrijven stimuleren zich aan de wet- en regelgeving voor AEEA te houden. Het gaat om een grote en divers samengestelde afvalstroom. Daar moet je op de juiste manier mee omgaan. De MRF-leden die het MRFkeurmerk met AEEA-module hebben, snappen dat. Ik proef dat de MRF-bedrijven constructiever in de wedstrijd zitten dan hun branchegenoten die geen lid zijn. Ik ervaar de samenwerking met MRF-bedrijven als zeer positief.” 

CENELEC-I
Tijdens zijn bezoeken aan metaalrecyclers ziet Onink dat er ook veel bedrijven zijn die aan demontage van elektrische apparaten doen. “Op het moment dat je van een apparaat de stekker afknipt, ben je wettelijk gezien aan het verwerken, en daar moet je CENELECgecertificeerd voor zijn. Zo worden armaturen vaak van de bedrading en elektronica ontdaan. Een makkelijke handeling, maar dat is ook een vorm van demontage en dat mag niet. Veel metaalrecyclers weten dat niet.” Oninks advies luidt dan ook: blijf eraf of ga jezelf als CENELEC-I verwerker certificeren. “Dan kun je precies die demontage-handelingen blijven verrichten die je nu doet, en voldoe je aan de wet- en regelgeving. Bovendien zorg je ervoor dat wij het verwerkte AEEA kunnen registreren, en zo gaan we lekverliezen tegen. Verder kun je de vergoeding dan rechtstreeks naar je toe halen. Je doet de verwerking immers zelf. Van de MRF-bedrijven die zich al volgens CENELEC hebben laten certificeren, hoor ik terug dat ze een voorsprong hebben op collegabedrijven die daar nog helemaal niet bezig mee zijn.” Recent heeft Stichting OPEN de accountmanagers Wilfred Hermens en Esther Musch in dienst genomen om de stimuleringsregeling in de metaalrecyclingsector verder onder de aandacht te kunnen brengen. “Zo willen we het vliegwiel nog verder laten draaien.” 

Pieter van den Brand 
Gepubliceerd in de MRF Circulaire van juli 2023